रस्त्यावरील दिव्यांसाठी सुधारीत एलईडी दिवे विकसित
ऊर्जेमध्ये होईल दहा ते पन्नास टक्क्यांपर्यंत बचत
सुधारीत भिंगयुक्त एलईडी दिव्यांची रचना इंग्लंडमधील खासगी कंपनीने विकसित केली आहे. त्यामुळे पारंपरिक दिव्यांच्या तुलनेत अधिक व योग्य जागी प्रकाश मिळणे शक्य होणार आहे. त्यामुळे वीजेच्या ख्रर्चात दहा ते पन्नास टक्के बचत होणार आहे. सध्याच्या प्रकाश योजनेमध्ये असलेल्या त्रुटी कमी होण्यास मदत मिळणार आहे.आपल्याकडे ग्रामीण भागामध्ये आजही जुन्या पद्धतीच्या टंगस्टन तारेच्या बल्पचा वापर रस्त्यावरील प्रकाशासाठी केला जातो. शहरामध्ये त्याची जागा ही सोडीयम व्हेपर किंवा मर्क्युरी व्हेपर दिव्यांनी घेतलेली आहे. मात्र या तीनही प्रकारचे दिवे अधिक ऊर्जेचा वापर करत प्रकाश देतात. त्यातील सुमारे 20 टक्के प्रकाश हा आडव्या आणि उभ्या दिशेला वाया जात असतो. त्यामध्ये बचत करण्यासाठी दिव्यामध्ये मागील बाजूला परावर्तित करणाऱ्या ऍल्युमिनियम पृष्ठभागाचा वापर केला जातो. या दिव्यांऐवजी एलईडी दिव्यांचा वापर रस्त्यावरील प्रकाश योजनेसाठी केल्यास विजेच्या खर्चामध्ये मोठी बचत होणार आहे.
एलईडी दिव्यामुळे होतेय क्रांती
- सोडियम व्हेपर आणि मर्क्यूरी व्हेपर दिव्यांच्या तुलनेत एलईडी दिवे विजेची मोठ्या प्रमाणात बचत करतात.
- लंडन येथील दिव्यांच्या रचनेवर संशोधन करणारी स्पेअर्स ऍण्ड मेजर यांनी गेल्या वर्षी रस्त्यावरील प्रकाश योजनेसाठी एलईडी दिव्यांचे एक प्रारूप मागील वर्षी विकसित केले होते. या सुधारीत एलईडी दिव्यामध्ये अधिक कार्यक्षम अशा भिंगाचा किंवा काचेचा वापर परावर्तनासाठी केला जातो.
- संशोधकांच्या मते, सध्या बाजारात उपलब्ध असलेले एलईडी दिवे हे सुमारे 10 टक्के इतकी ऊर्जा आडवी किंवा उभी सोडतात. नव्या सुधारणेमुळे त्याचे प्रमाण आणखी दोन टक्क्यांने कमी करणे शक्य आहे. या प्रकारच्या दिव्याचे प्रारूप अंतिम टप्प्यात असून येत्या ऑक्टोबर महिन्यापर्यंत ते पुर्ण होईल.
- संस्थेचे सहसंचालक ऍन्ड्र्यू होविस यांनी त्याबाबत सांगितले, की एलईडी दिव्यामुळे ज्या ठिकाणी आवश्यक आहे, तेवढ्याचे भागामध्ये प्रकाश टाकण्याचे काम सोपे झाले आहे. प्रकाश आणि ऊर्जेचा अपव्यय कमी होण्यास मदत होत आहे. त्यामुळे पारंपरिक प्रकारच्या दिव्यापासून एलईडी दिव्याकडे वळण्याची आवश्यकता आहे.
- इंग्लंडमधील ग्रामीण सुरक्षा अभियानाने या संशोधनाला प्रमाणित केले आहे.
---------------------
सुधारीत दिव्यामधील विशेषता
- नव्या दिव्यातील प्रकाश हा केवळ ठरलेल्या रस्त्यावरच पडेल.
- त्यासाठी प्रत्येक दिव्यामध्ये पुर्ण अंतर्गत परावर्तन (टोटल इंटरनल रिफ्लेक्शन) भिंगाचा वापर केलेला आहे. त्यामुळे निर्धारित केलेल्या लक्ष्यावरच त्याचा प्रकाश पडेल. दिव्यामध्ये वापरलेल्या भिंगामुळे प्रकाश हा समांतर दिशेने प्रवास करतो.- दिव्यामध्ये परावर्तित पोकळी असून त्यामध्ये भिंगानी वेढलेला एलईडी बल्प ठेवण्यात येईल. त्यामुळे दिव्यापासून निघालेल्या प्रत्येक किरणाला योग्य दिशा देण्याचे काम भिंग करेल.
- सध्या वापरल्या जाणाऱ्या एलईडी ते सोडियम व्हेपर दिव्यांच्या तुलनेत अनुक्रमे 10 ते 50 टक्क्यापर्यंत विजेची बचत होईल.
- ------------------------------
प्रकाशाच्या प्रदुषणाकडे ही लक्ष पाहिजे
रस्त्यावरचे दिवे ही प्रदुषण करतात, असे म्हटले तर आपल्याला आश्चर्य वाटेल. प्रकाशामुळे होणारे प्रदुषण हा विषय आपल्यासाठी नवा आहे. पर्यावरणप्रेमी गटाकडून त्याबाबत सातत्याने चर्चा घडविली जाते. जंगली किंवा वन्य जिवांच्या वागण्यामध्ये कृत्रिम प्रकाशामुळे अनेक बदल घडत असतात. त्याचबरोबर माणसांच्याही झोपेच्या समस्या निर्माण होत असल्याचे ते प्रकर्षाने दाखवून देतात. पुढे समस्या केवळ झोपेपुरती मर्यादीत न राहता त्याचे विपरीत परिणाम मानसिक आरोग्यावर होतो.
- पर्यावरण प्रेमी इम्मा मारिंगटन यांनी सांगितले, की इंग्लंडमध्ये 1993 ते 2000 या कालावधीमध्ये प्रकाशाचे प्रदुषण हे 26 टक्क्यांनी वाढले आहे. अनावश्यक प्रकाशामुळे मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा आणि पैसे वाया जात आहेत. अगदी रस्त्यावरील प्रकाशाच्या व्यवस्थेचा दीर्घकालिन विचार केल्यास दिव्यासाठी केलेली गुंतवणूक अंतिमतः फायद्याची ठरणार आहे.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा