कॉफीच्या चोथ्यात साठवा मिथेनसह अन्य वायू
कॉफीच्या टाकाऊ समजल्या जाणाऱ्या चोथ्यामध्ये मिथेन व कार्बन वायू साठविणे शक्य होणार असून, कॉफीच्या चोथ्यापासून शोषक तयार करण्याची नवी पद्धती दक्षिण कोरियातील संशोधकांनी विकसित केली आहे. हे संशोधन नॅनोटेक्नॉलॉजी मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.
जागतिक तापमान वाढीसाठी कारणीभूत असणारे मिथेनसारखे वायू शोषून, त्यांची साठवण केल्याने दुहेरी फायदा होणार आहे. कारण मिथेनचा वापर इंधनासाठी होऊ शकतो. सध्या इंधनासाठी वापरल्या जाणाऱ्या खनिज इंधनापेक्षा हा वायू अधिक पर्यावरणपुरक ठरणार आहे. दक्षिण कोरिया येथील उल्सान नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स ऍण्ड टेक्नॉलॉजी येथे कॉफीच्या शोषक गुणधर्मामध्ये वाढ करण्यासाठी प्रक्रिया विकसित करण्यात आली आहे. त्यामध्ये टाकाऊ कॉफीचा चोथा हा सोडिअम हायड्रॉक्साईड मध्ये भिजवला जातो. त्यानंतर भट्टीमध्ये 700 ते 900 अंश सेल्सिअस तापमानापर्यंत तापवले जाते. या प्रक्रियेतून एका दिवसात स्थिर कार्बन पदार्थ निर्माण होतो. त्यामध्ये कार्बन पकडण्याची क्षमता असते. या विषयी माहिती देताना संशोधक ख्रिस्टिन केम्प यांनी सांगितले, की कार्बन शोषणाऱ्या घटकांच्या निर्मितीचा कालावधी अत्यंत कमी करण्यात यश आले आहे. सध्या बाजारात उपलब्ध असलेले शोषक पदार्थ हे धातू किंवा महागड्या अशा सेंद्रिय पदार्थापासून बनवलेले आहेत. त्या तुलनेत हा पदार्थ टाकाऊ अशा घटकापासून तयार करण्यात आल्याने अत्यंत स्वस्त पडणार आहे.
हायड्रोजन साठवणीसाठीही होऊ शकतो उपयोग
कॉफी गाळामध्ये शोषण्याची क्षमता मोठी असल्याने त्यांचा वापर कार्बन शोषण्यासाठी करण्याची कल्पना त्यांना सुचली. या गाळामध्ये सोडीयम हायट्रॉक्साईड मिसळल्यानंतर त्याचे रूपांतर कार्यक्षम अशा कार्बन मध्ये झाले. त्याचा उपयोग काहीही शोषण्यासाठी करता येतो. अगदी क्रायोजेनिक तापमानामध्ये हायड्रोजन साठवणीसाठीही त्याचा उपयोग होऊ शकतो. सध्या त्यावर संशोधन सुरू आहे.
कॉफीच्या टाकाऊ समजल्या जाणाऱ्या चोथ्यामध्ये मिथेन व कार्बन वायू साठविणे शक्य होणार असून, कॉफीच्या चोथ्यापासून शोषक तयार करण्याची नवी पद्धती दक्षिण कोरियातील संशोधकांनी विकसित केली आहे. हे संशोधन नॅनोटेक्नॉलॉजी मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.
जागतिक तापमान वाढीसाठी कारणीभूत असणारे मिथेनसारखे वायू शोषून, त्यांची साठवण केल्याने दुहेरी फायदा होणार आहे. कारण मिथेनचा वापर इंधनासाठी होऊ शकतो. सध्या इंधनासाठी वापरल्या जाणाऱ्या खनिज इंधनापेक्षा हा वायू अधिक पर्यावरणपुरक ठरणार आहे. दक्षिण कोरिया येथील उल्सान नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स ऍण्ड टेक्नॉलॉजी येथे कॉफीच्या शोषक गुणधर्मामध्ये वाढ करण्यासाठी प्रक्रिया विकसित करण्यात आली आहे. त्यामध्ये टाकाऊ कॉफीचा चोथा हा सोडिअम हायड्रॉक्साईड मध्ये भिजवला जातो. त्यानंतर भट्टीमध्ये 700 ते 900 अंश सेल्सिअस तापमानापर्यंत तापवले जाते. या प्रक्रियेतून एका दिवसात स्थिर कार्बन पदार्थ निर्माण होतो. त्यामध्ये कार्बन पकडण्याची क्षमता असते. या विषयी माहिती देताना संशोधक ख्रिस्टिन केम्प यांनी सांगितले, की कार्बन शोषणाऱ्या घटकांच्या निर्मितीचा कालावधी अत्यंत कमी करण्यात यश आले आहे. सध्या बाजारात उपलब्ध असलेले शोषक पदार्थ हे धातू किंवा महागड्या अशा सेंद्रिय पदार्थापासून बनवलेले आहेत. त्या तुलनेत हा पदार्थ टाकाऊ अशा घटकापासून तयार करण्यात आल्याने अत्यंत स्वस्त पडणार आहे.
हायड्रोजन साठवणीसाठीही होऊ शकतो उपयोग
कॉफी गाळामध्ये शोषण्याची क्षमता मोठी असल्याने त्यांचा वापर कार्बन शोषण्यासाठी करण्याची कल्पना त्यांना सुचली. या गाळामध्ये सोडीयम हायट्रॉक्साईड मिसळल्यानंतर त्याचे रूपांतर कार्यक्षम अशा कार्बन मध्ये झाले. त्याचा उपयोग काहीही शोषण्यासाठी करता येतो. अगदी क्रायोजेनिक तापमानामध्ये हायड्रोजन साठवणीसाठीही त्याचा उपयोग होऊ शकतो. सध्या त्यावर संशोधन सुरू आहे.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा