वातावरणातील बदलाने बदलतोय द्राक्ष काढणीचा हंगाम
शीत प्रदेशातील वाईन द्राक्षबागेवर होतोय परीणाम
वातावरणातील बदलामुळे फ्रान्स आणि स्वित्झर्लंड येथील द्राक्षाच्या काढणीचा हंगामामध्ये बदल होत असल्याचे अमेरिकी अवकाश संशोधन संस्था (नासा) आणि हार्वर्ड विद्यापीठातील संशोधकांनी केलेल्या संशोधनामध्ये दिसून आले आहे. हे संशोधन ‘जर्नल नेचर क्लायमेट चेंज’ मध्ये प्रकाशित झाले आहे.
गेल्या काही दशकामध्ये द्राक्ष काढणीच्या हंगामामध्ये बदल झाले असून, त्यांचा संबंध नासा आणि हार्वर्ड विद्यापीठातील संशोधकांनी वातावरणातील घटकांशी लावला आहेत. त्यांनी १६०० ते २००७ या काळातील वाईनसाठीच्या द्राक्षांच्या काढणीच्या तारखांचे विश्लेषण केले असून, त्यातून विसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धामध्ये काढणीचा हंगाम लक्षणीयरीत्या लवकर येत असल्याचे लक्षात आले.
- १६०० ते १९८० या काळातील वर्षे ही अधिक उष्ण असून वसंत आणि उन्हाळ्यामध्ये अधिक कोरडे होते. त्यानंतर १९८१ ते २००७ या काळामध्ये उष्णता वाढली असली तरी दुष्काळ नव्हता, त्याचाही परीणाम लवकर काढणीमध्ये झाला.
- फ्रान्स आणि स्वित्झर्लंड या सारख्या थंड प्रदेशातील द्राक्ष विभागामध्ये द्राक्षाची लवकर काढणी ही चांगल्या दर्जाशी जोडली गेलेली आहे. त्याविषयी माहिती देताना ‘नासा’ च्या ‘गोड्डार्ड इन्स्टिट्यूट फॉर स्पेस स्टडीज’ आणि कोलंबिया विद्यापीठातील ‘लॅमोंट डोहर्टी अर्थ ऑब्झर्वेटरी’ येथील पर्यावरण शास्त्रज्ञ बेन कुक यांनी सांगितले, की फळबागेमध्ये वाईनची द्राक्षे ही अत्यंत फायदेशीर पीक असून, गेल्या काही दशकामध्ये होत असलेल्या वातावरणातील बदलामुळे काढणीचा हंगाम अलिकडे आला आहे. हंगामाच्या चांगलेपण हे वाईनच्या निर्देशांकानुसार ठरविण्यात आले. त्यानुसार उष्ण उन्हाळे आणि सुरवातीच्या काळात झालेला सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस या सोबतच हंगामात उशीरा दुष्काळी स्थिती द्राक्ष पिकासाठी उपयुक्त ठरली आहे.
- या संशोधनातील सहलेखक व हार्वर्ड विद्यापीठातील पर्यावरणतज्ज्ञ एलिझाबेथ वॉल्कोविच यांनी सांगितले, की वाढत्या उष्णतेमुळे वेलींना चांगली उष्णता आणि सुरवातीच्या काळात आर्द्रता मिळाली. हंगामामध्ये उशीरा असलेल्या कोरड्या वातावरणामुळे वेलींच्या शाकीय वाढ रोखली जाऊन, अधिक घडांचे उत्पादन मिळणे शक्य झाले.
असा झाला अभ्यास
- संशोधकांनी पश्चिम युरोपातील गेल्या ४०० वर्षाच्या काढणीच्या माहितीचे विश्लेषण केले आहे.
- या अभ्यासामध्ये काढणीच्या तारखांतील बदल आणि कल यांचा संबंध वातावरणातील माहितीशी जोडण्यात आला. वातावरणातील २० व्या शतकातील माहिती ही उपकरणाद्वारे मिळाली, तर त्या आधीची सुमारे १६०० पर्यतची तापमान, पाऊस आणि मातीचा ओलावा यांची माहिती झाडांच्या खोडातील रिंगावरून मिळवण्यात आली.
- वरील विश्लेषणाची तुलना ही फ्रान्सच्या बोर्डेक्स आमि बुरगुंडी प्रांतातील वाईनच्या दर्जाच्या निर्देशांकाशी ( हे गेल्या १०० वर्षातील उपलब्ध होते) करण्यात आली.
- या निष्कर्षातून द्राक्षाच्या हंगामातील मुलभूत बदल समोर आले असून, त्यासाठी दुष्काळ आणि आर्द्रता हेच महत्त्वाचे बदलकर्ते ठरले आहेत. वातावरणातील उष्ण वातावरणाने काढणीचा हंगाम आणि द्राक्षाच्या दर्जावर सातत्याने बदल केले आहेत.
----
कोट ः
द्राक्षाच्या उत्तम दर्जावर हवामानाशिवाय नव्या जाती, माती, बागेचे व्यवस्थापन आणि वाईन निर्मात्यांच्या व्यवस्थापनासारख्या अन्य बाबीही कारणीभूत असतात. मात्र, आमच्या संशोधनामध्ये या स्थानिक घटकाच्या तुलनेमध्ये हवामान हाच घटक अधिक कारणीभूत असल्याचे दिसून आले आहे.
- बेन कुक, पर्यावरणशास्त्रज्ञ.
-------------------------
छायाचित्रे ः
- फ्रान्स येथील द्राक्षबागेत गेल्या काही वर्षामध्ये काढणीचा हंगाम अलिकडे येत असल्याचे दिसून आले आहे.
- हिरव्या द्राक्षाची वेल, पाने यांची स्थिती उत्तम आहे. गेल्या हंगामामध्ये सुरवातीच्या व अंतिम काळात उष्ण उन्हाळा आणि सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस अशा वातावरणामुळे द्राक्षासाठी चांगले वातावरण होते.
(स्रोत ः एलिझाबेथ वॉल्कोविच /हार्वर्ड विद्यापीठ)
शीत प्रदेशातील वाईन द्राक्षबागेवर होतोय परीणाम
वातावरणातील बदलामुळे फ्रान्स आणि स्वित्झर्लंड येथील द्राक्षाच्या काढणीचा हंगामामध्ये बदल होत असल्याचे अमेरिकी अवकाश संशोधन संस्था (नासा) आणि हार्वर्ड विद्यापीठातील संशोधकांनी केलेल्या संशोधनामध्ये दिसून आले आहे. हे संशोधन ‘जर्नल नेचर क्लायमेट चेंज’ मध्ये प्रकाशित झाले आहे.
गेल्या काही दशकामध्ये द्राक्ष काढणीच्या हंगामामध्ये बदल झाले असून, त्यांचा संबंध नासा आणि हार्वर्ड विद्यापीठातील संशोधकांनी वातावरणातील घटकांशी लावला आहेत. त्यांनी १६०० ते २००७ या काळातील वाईनसाठीच्या द्राक्षांच्या काढणीच्या तारखांचे विश्लेषण केले असून, त्यातून विसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धामध्ये काढणीचा हंगाम लक्षणीयरीत्या लवकर येत असल्याचे लक्षात आले.
- १६०० ते १९८० या काळातील वर्षे ही अधिक उष्ण असून वसंत आणि उन्हाळ्यामध्ये अधिक कोरडे होते. त्यानंतर १९८१ ते २००७ या काळामध्ये उष्णता वाढली असली तरी दुष्काळ नव्हता, त्याचाही परीणाम लवकर काढणीमध्ये झाला.
- फ्रान्स आणि स्वित्झर्लंड या सारख्या थंड प्रदेशातील द्राक्ष विभागामध्ये द्राक्षाची लवकर काढणी ही चांगल्या दर्जाशी जोडली गेलेली आहे. त्याविषयी माहिती देताना ‘नासा’ च्या ‘गोड्डार्ड इन्स्टिट्यूट फॉर स्पेस स्टडीज’ आणि कोलंबिया विद्यापीठातील ‘लॅमोंट डोहर्टी अर्थ ऑब्झर्वेटरी’ येथील पर्यावरण शास्त्रज्ञ बेन कुक यांनी सांगितले, की फळबागेमध्ये वाईनची द्राक्षे ही अत्यंत फायदेशीर पीक असून, गेल्या काही दशकामध्ये होत असलेल्या वातावरणातील बदलामुळे काढणीचा हंगाम अलिकडे आला आहे. हंगामाच्या चांगलेपण हे वाईनच्या निर्देशांकानुसार ठरविण्यात आले. त्यानुसार उष्ण उन्हाळे आणि सुरवातीच्या काळात झालेला सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस या सोबतच हंगामात उशीरा दुष्काळी स्थिती द्राक्ष पिकासाठी उपयुक्त ठरली आहे.
- या संशोधनातील सहलेखक व हार्वर्ड विद्यापीठातील पर्यावरणतज्ज्ञ एलिझाबेथ वॉल्कोविच यांनी सांगितले, की वाढत्या उष्णतेमुळे वेलींना चांगली उष्णता आणि सुरवातीच्या काळात आर्द्रता मिळाली. हंगामामध्ये उशीरा असलेल्या कोरड्या वातावरणामुळे वेलींच्या शाकीय वाढ रोखली जाऊन, अधिक घडांचे उत्पादन मिळणे शक्य झाले.
असा झाला अभ्यास
- संशोधकांनी पश्चिम युरोपातील गेल्या ४०० वर्षाच्या काढणीच्या माहितीचे विश्लेषण केले आहे.
- या अभ्यासामध्ये काढणीच्या तारखांतील बदल आणि कल यांचा संबंध वातावरणातील माहितीशी जोडण्यात आला. वातावरणातील २० व्या शतकातील माहिती ही उपकरणाद्वारे मिळाली, तर त्या आधीची सुमारे १६०० पर्यतची तापमान, पाऊस आणि मातीचा ओलावा यांची माहिती झाडांच्या खोडातील रिंगावरून मिळवण्यात आली.
- वरील विश्लेषणाची तुलना ही फ्रान्सच्या बोर्डेक्स आमि बुरगुंडी प्रांतातील वाईनच्या दर्जाच्या निर्देशांकाशी ( हे गेल्या १०० वर्षातील उपलब्ध होते) करण्यात आली.
- या निष्कर्षातून द्राक्षाच्या हंगामातील मुलभूत बदल समोर आले असून, त्यासाठी दुष्काळ आणि आर्द्रता हेच महत्त्वाचे बदलकर्ते ठरले आहेत. वातावरणातील उष्ण वातावरणाने काढणीचा हंगाम आणि द्राक्षाच्या दर्जावर सातत्याने बदल केले आहेत.
----
कोट ः
द्राक्षाच्या उत्तम दर्जावर हवामानाशिवाय नव्या जाती, माती, बागेचे व्यवस्थापन आणि वाईन निर्मात्यांच्या व्यवस्थापनासारख्या अन्य बाबीही कारणीभूत असतात. मात्र, आमच्या संशोधनामध्ये या स्थानिक घटकाच्या तुलनेमध्ये हवामान हाच घटक अधिक कारणीभूत असल्याचे दिसून आले आहे.
- बेन कुक, पर्यावरणशास्त्रज्ञ.
-------------------------
छायाचित्रे ः
- फ्रान्स येथील द्राक्षबागेत गेल्या काही वर्षामध्ये काढणीचा हंगाम अलिकडे येत असल्याचे दिसून आले आहे.
- हिरव्या द्राक्षाची वेल, पाने यांची स्थिती उत्तम आहे. गेल्या हंगामामध्ये सुरवातीच्या व अंतिम काळात उष्ण उन्हाळा आणि सरासरीपेक्षा अधिक पाऊस अशा वातावरणामुळे द्राक्षासाठी चांगले वातावरण होते.
(स्रोत ः एलिझाबेथ वॉल्कोविच /हार्वर्ड विद्यापीठ)
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा