शनिवार, ४ ऑगस्ट, २०१२

वाळवंटीकरणातून मुक्ततेसाठी तापमान बदलाची होईल मदत



सध्या अमेरिकेत जमिनींचे वाळंवटीकरण वाढत असल्याने कुरणे आणि गवताळ प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात घट होत आहे. त्याचा अप्रत्यक्ष परीणाम दुधाळ जनावरांच्या संख्येवर होत असून वाढत्या वाळवंटीकरणामुळे झुडपांच्या संख्येत वाढ होते. या सर्व प्रक्रियेत बदलत्या वातावरणाचा नेमका काय परीणाम होतो, यावर अमेरिकेतील कृषी संशोधन संस्थेच्या लास क्रुसेस येथील पर्यावरण तज्ज्ञ एन.एम. पीटर्स आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी संशोधन केले आहे. जागतिक तापमान बदलामुळे गवताळ प्रदेशातील वाढत्या झुडूपीकरणांची समस्या सुटण्यास मदत होणार असल्याचे संशोधनात आढळले आहे.

गेल्या दिड शतकातील पावसाचे प्रमाण आणि कोरडी वर्षे यांचा अभ्यास अमेरिकेतील संशोधकांनी केला आहे.  त्यासाठी त्यांनी वनस्पती आणि त्यांच्या विस्ताराचा आढावा नकाशांच्या साह्याने घेतला. त्यांची तुलना सध्याच्या वातावरणासी केली असून वाळवंटीकरणाच्या दिर्घकालीन बदलाविषयी अधिक माहिती गोळा करण्यात आली. 1989 सालापासून हा संशोधन प्रकल्प राबववला जात होता. गेल्या शतकातील जागतिक तापमान बदलाच्या प्रक्रियेचा वाळवंटाच्या निर्मितीमध्ये होणाऱ्या परीणामाविषयी अधिक माहिती उपलब्ध होणार आहे. तसेच चराईचे नियोजन योग्य पद्धतीने केल्याने अमेरिकेच्या नैऋत्य प्रदेशातील वाळवंटीकरणाच्या प्रक्रियेला आळा घालणे शक्य होऊ शकेल.

असे आहेत संशोधन प्रकल्पातील निष्कर्ष
 -गेल्या 150 वर्षातील वनस्पती आणि त्यांच्या वाढीचा, विस्ताराचा अभ्यास करण्यात आला.


- या अभ्यासासाठी वाळवंटी पर्यावरणातील अपलॅंड ग्रासेस, प्लाया ग्रासलॅंड, मेस्कॉट , क्रेसोटेबुश आणि टारबुश श्रबलॅंड या पाचही प्रकारातील माहिती गोळा करण्यात आली. पुर्ण गवताळ प्रदेश ते झुडपाळ प्रदेश यांतील वनस्पतीच्या संख्येतील बदलांचा तुलनात्मक अभ्यास केला.


- कोरडी आणि सरासरी पावसांची वर्षे 1994 ते 2003 आणि अधिक पावसांची 2004 ते 2008 वर्षे यातील बदलांचा प्रामुख्याने अभ्यास केला गेला.  अधिक पावसाळी वर्षामध्ये अपलॅंड ग्रासलॅंड व मेस्क्वाईड श्रबलॅंड मध्ये सर्वाधिक उत्पादन मिळाले. तसे पाहता ही प्रक्षेत्रे अधिक वाळवंटी मानली जातात.


-  पावसाळी वर्षामध्ये कोरड्या वर्षाच्या तुलनेत उत्पादन आणि वनस्पतीची जैवविविधताही अधिक असल्याचे दिसून आले.


- संशोधक पीटर यांच्या मते, पावसाळी वर्षामध्ये वनस्पती, माती आणि पाणी यांच्यातील संबंध बदलतात. या बदलत्या संबंधांचा गवतांच्या वाढीवर आणि विस्तारावर चांगला परीणाम होत असल्याचे दिसून आले आहे. 

कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:

टिप्पणी पोस्ट करा