बदलत्या तापमानात बदलला चिमण्यांचा स्थलांतर मार्ग

सोनेरी डोक्याची चिमणी मादी.  प्रजननासाठी पुर्वीपेक्षा दुप्पट अंतर कापून दक्षिणेकडे स्थलांतर करत असल्याचे आढळले आहे.

गोल्डन क्राऊन स्पॅरोचा नर

 खाद्य मिळवणे, प्रजनन यासारख्या विविध कारणासाठी पक्षी स्थलांतर करतात. विविध पक्ष्यांच्या स्थलांतराचा अभ्यास सातत्याने पक्षीतज्ज्ञ करत असतात. कॅलिफोर्नियातील सोनेरी डोक्याच्या चिमण्या वसंतामध्ये प्रजननासाठी स्थलांतर करतात. त्यांच्या शरीरावर टॅगींग करून त्यांच्या प्रवासाच्या मार्गाचा अभ्यास प्रथमच पीआरबीओ संवर्धन केंद्राने केला आहे. बदलत्या हवामानामध्ये त्यांच्या स्थलांतराच्या मार्गामध्ये होत असलेल्या बदलाचा अभ्यास या निमित्ताने करण्यात आलाल. सुरेल गाण्यासाठी प्रसिद्ध असणाऱ्या चिमण्या वसंतामध्ये  पुर्वी या चिमण्या उत्तरेकडे प्रवास करत असत. मात्र या अभ्यासात दक्षिणेतील अलास्काच्या समुद्रकिनाऱ्यांच्या भागामध्ये प्रजननासाठी स्थलांतर करत असल्याचे आढळले आहे. या संशोधनाचे निष्कर्ष प्लॉसवन या संशोधनपत्रिकेमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहेत.

जागतिक तापमान वाढीमुळे पशुपक्ष्यांवर विपरीत परीणाम होत आहेत. त्यांच्या प्रजनन आणि अन्य वर्तनामध्येही फरक होत आहेत. सोनेरी डोक्याच्या चिमण्या या वसंतामध्ये प्रजननासाठी उत्तरेकडे स्थलांतर करत असत. त्याबाबत अभ्यास करण्यासाठी पीआर बीओच्या संशोधकांनी चिमण्यांना टॅंगीग केले होते. संशोधिका डायना हंपल यांनी सांगितले, की हिवाळ्यामध्ये सुमारे 30 ग्रॅम वजनाच्या या चिमण्या 1600 ते 2400 मैलाचे अंतर कापून अलास्काच्या किनाऱ्यावर पोचतात. तिथे सुमारे 750 मैलांच्या परीघामध्ये त्यांचे वास्तव्य असते.   उत्तरेकडील स्थलांतरासाठी सरासरी 29 दिवस लागत असत, तर या दक्षिणेकडील प्रवासासाठी त्यांना दुप्पट म्हणजेच 53 दिवसापर्यंत कालावधी लागतो. प्रजननासाठी योग्य तापमान मिळविण्यासाठी सोनेरी डोक्याच्या चिमण्यांना अधिक प्रवास करत दुप्पट अंतर पार करावे लागत असल्याचे आढळले आहे.

स्थलांतराचा नकाशा