खरोखरच बाळाचे पाय दिसतील पाळण्यात

मानसशास्त्रीय, वर्तन व भावनिक प्रश्नांची बीजे लहाणपणीच्या वर्तनात

चार वर्षे वयापर्यंतच्या सवयी व वर्तनावरून मुलांच्या आगामी आयुष्यातील मानसिक, भावनिक आरोग्याविषयी माहिती मिळू शकणार आहे.  त्यामुळे लवकरात लवकर त्यांच्यावर उपचार करणे शक्य होणार आहे.

मराठीमध्ये बाळाचे पाय पाळण्यात दिसतात अशी एक म्हण आहे. लहानपणच्या वर्तनामध्ये मोठेपणी ते बाळ काय गुण उधळणार याचा अंदाज येतो, हे सांगण्यासाठी ही म्हण वापरली जाते. मात्र आता खरोखऱच लहाणपणी केलेल्या क्लिनीकल चाचण्यामध्ये बाळाचे आगामी आयुष्यामध्ये भावनिक आणि वर्तनाविषयीच्या अडचणी आणि प्रश्नाचा अंदाज येणार आहे. आगामी वर्तनविषयी कळल्यामुळे त्यावर उपाययोजना, उपचार करणेही शक्य होणार आहे. सध्या लवकर झोपणाऱ्या मुलांच्या आणि मुलींच्या बोलण्याशी संबंधित अडचणीचा संबंध हा भावनिक प्रश्नांशी जोडलेला असल्याचे नेदरलॅंड येथील संशोधकांना दिसून आले आहे.

लहाणपणीच्या वागण्याचा मोठेपणच्या वर्तनाशी असलेल्या संबंधाबात नेदरलॅंड येथील ग्रोनिन्जन वैद्यकीय विद्यापीठातील आरोग्यशास्त्र विभागामधील संशोधक सिजमेन रिज्नेवेल्ड आणि सहकाऱ्यांनी हे संशोधन करण्यात आले आहे. माहिती देताना रिज्नेवेल्ड यांनी सांगितले, की कमी बोलणे हे अनेक भावनिक प्रश्नांशी जोडलेले आढळले आहे. समाजामध्ये वागताना या व्यक्तींनी अनेक भावनिक प्रश्नांना सामोरे जावे लागेल. तसेच काही वेळा लहान मुले भितीमुळे अधिक काळ झोपून राहतात, त्यावरूनही त्यांच्या मनातील भिती आणि अन्य वर्तनाचा अंदाज लावता येऊ शकतो. या संशोधनाचे निष्कर्ष जर्नल ऑफ अॅडोलसन्ट हेल्थ मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहेत.

असे आहे  संशोधन
- जन्मापासून चार वर्षापर्यंतच्या मुलांच्या वागण्याच्या सवयीविषयी पालकांकडून माहिती मिळवण्यात आली. त्यांनंतर पौगंडावस्थेतील 11 ते 17 वयोगटातील 1816 मुलांमध्ये स्वमुल्यमापन पद्धतीचे सर्वेक्षण करण्यात आले. या मुलांच्या पालकांकडून मुलांच्या लहानपणीच्या वागण्याची माहिती भरून घेण्यात आली.

-गरोदपणाध्ये ज्या महिला धुम्रपान करतात, घटस्फोट झालेल्या किंवा एकल पालकांच्या मुलांमध्ये प्रौढपणी अनेक भावनिक व वर्तनाशी संबंधित प्रश्न निर्माण होऊ शकतात.

- ज्या मुलामध्ये रडण्याचे प्रमाण जास्त व अधिक वेळा असते, त्यांच्यामध्ये आक्रमकपणा आणि वस्तू फेकण्याचे, नष्ट करण्याचे प्रमाणही अधित आढळून आले आहे.

- निष्कर्षामध्ये मुलीमध्ये (8.6 टक्के) या मुलांपेक्षा (2.3 टक्के) अधिक भावनिक प्रश्न असल्याचे तर मुलामध्ये (8.6 टक्के) मुलीपेक्षा (4.2 टक्के) अधिक वर्तनविषयक प्रश्न निर्माण झाल्याचे आढळून आले आहे.

असा होईल संशोधनाचा फायदा
कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील मानसशास्त्र आणि वर्तनशआस्त्रातील संशोधिका मेरी ओकॉन्नोर यांनी सांगितले, की मानसशास्त्रीय प्रश्नाचे जेवढ्या लवकर आकलन होईल, तितके लवकर त्यावर उपचार सुरू करता येऊ शकतात. त्यामुळे मुलांच्या आगामी आयुष्यामध्ये येऊ घातलेल्या अडचणींवर उपाय मिळवणे शक्य होणार आहे. मुलांच्या पौगंडावस्थेतील, वैवाहिक, पालकत्वाचे ताण सहन करण्यासाठी दारू अथवा अन्य ड्रगस यांचा वापर रोखणे शक्य होईल.


जर्नल संदर्भ-
Merlijne Jaspers, Andrea F. de Winter, Mark Huisman, Frank C. Verhulst, Johan Ormel, Roy E. Stewart, Sijmen A. Reijneveld. Trajectories of Psychosocial Problems in Adolescents Predicted by Findings From Early Well-Child Assessments. Journal of Adolescent Health, 2012; DOI: