प्रत्येक सजीवाच्या शरीरात एक जैविक घड्याळ असते. त्यानुसार त्यांच्या खाण्याच्या, झोपेच्या वेळा ठरविण्यात येतात. तसेच ते वनस्पतीमध्येही असते. स्कॅंन्डिनेव्हियन देशामध्ये अधिक कालावधीचे दिवस असल्याने या देशांना मध्यरात्रीच्या सूर्याचे देश अशी ओळख आहे. त्यामुळे या प्रदेशामध्ये आढळणाऱ्या वनस्पती आणि दक्षिण प्रदेशात आढळणाऱ्या वनस्पती याच्या जीवनक्रमामध्ये मोठ्या प्रमाणात फरक असतो. मात्र बार्लिच्या काही स्कॅन्डिनेव्हीयन जातींनी या दिवसाच्या लांबीशी जुळवून घेण्यासाठी जनुकिय बदल घडवून आणल्याचे इंग्लंडमधील जॉन इनस संस्था आणि जर्मनीतील मॅक्स पॅंन्क संस्थेच्या संयुक्त संशोधन गटाला आढळून आले आहे. तसेच या प्रदेशामध्ये वाढीसाठी कमी कालावधी उपलब्ध असल्याने त्याच्याही बार्लिने जुळवून घेतले आहे.
वनस्पतीच्या वाढीच्या आणि तग घरण्याच्या क्षमतेमध्ये वनस्पतीच्या फुले येण्याच्या कालावधीला खुप महत्त्व असते. यावरच उत्पादनाचे गणित अवलंबून असते. बार्लिच्या काही जंगली जाती आणि आधूनिक हिवाळ्यातील जाती वसंतामध्ये अंकुरत असल्या तरी त्यांना फुले हिवाळा संपल्यानंतरच येतात. अधिक कालावधीच्या दिवसांशी याचा संबंध जोडला जातो. 24 तासातील किती मोठा दिवस असला की झाडे फुलावर येतात, याचा अभ्यास करण्यासाठी जॉन इनस संस्था आमि मॅक्स प्लॅंक संस्थेच्या संशोधकांनी स्कॅन्डिनेव्हियन बार्लि जातीची निवड केली. कारण या वनस्पतींनी जैविक घड्याळाच्या कार्यपद्धतीला जनुकिय बदलाच्या साह्याने बदलून टाकल्याचे आढळून आले . बार्लीमध्ये फुलावर येण्यासाठी फोटोपिरीयड-1 हे जनुक कारणीभूत ठरते. या जाती दिवसाच्या कालावधीचे गणित बाजूला ठेवून फुलावर येत असल्याचे आढळले आहे. अन्य दक्षिणेतील जातीपेक्षा त्या लवकर फुलावर येतात.
या संशोधनाचा उपयोग इंग्लंड आणि पश्चिम युरोपमध्ये असलेल्या अधिक थंडीचा हिवाळा आणि त्यानंतर येणाऱ्या गरम उन्हाळ्यामधील पिकांच्या हंगामाचा कालावधी कमी करण्यासाठी वापरता येऊ शकतो.
हे संशोधन प्रोसिडींगस ऑफ नॅशनल अँकेडमी ऑफ सायन्स मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा