सिमेंटही झाले सजीव

इंग्लंडमध्ये झाले सिमेंटच्या इमारतीचे आयुष्य वाढविणारे संशोधन

इमारती जुन्या होत गेल्या, कि त्यामध्ये भेगा पडत जातात. त्यांची वजन पेलण्याची क्षमता कमी होते. उंच उंच इमारतीमध्ये या भेगा भरण्याचे काम अत्यंत अवघड, धोकादायक असते. विविध प्रकारच्या पाळण्याच्या साह्याने मजुर आपल्याला लटकून काम करत असलेले दिसून येतात. मात्र आता हे चित्र पुर्णपणे बदलणार असून इंग्लंडमधील नॉर्थ उम्ब्रिया विद्यापीठातील संशोधकांनी भेगा भरण्यासाठी नवीन पद्धतीचे सिमेंट विकसित केले आहे. हे सिमेंट स्वतः भेगांची जागा भरून काढत जाईल. एका अर्थाने सिमेंट सजीव होणार असून त्यामध्ये होणाऱ्या भेगा बूजवण्याचे काम करणार आहे.




बिल्ट अॅण्ड नॅचरल एन्व्हायर्नमेंट संस्थेतील संशोधक डॉ. अॅलन रिचर्डसन यांनी जमिनीत वाढणारया बॅसिली मेगाटेरियम (> bacilli megaterium) या जिवाणूंचा वापर करून नैसर्गिक कॅल्शियम कार्बोनेट (कॅलसाइट) तयार करण्यात यश आले आहे. त्यामुले सिमेंटच्या जोडाचे आयुष् वाढवणे शक्य होणार आहे. रिचर्डसन यांनी हे जिवाणू यीस्ट, मिनरल आणि युरीया यांच्या योग्य मिश्रणामध्ये जिवाणूंची वाढ करून ते कॉन्क्रिटमध्ये टाकण्यात येतात. कॉन्क्रियमध्ये त्यांच्या खाद्याची उपलब्धता असल्याने त्यांची वाढे वेगाने होते. ज्या वेळी भेगा पडतील, त्यावेळी हे जिवाणू वाढून त्या भेगा भरण्याचे काम करतील. तसेच सिमेंट कॉन्क्रिटच्या क्षयाचा प्रश्नही निकालात निघण्यास मदत होणार आहे.

 सिमेंटची ताकद कमी करणाऱ्या प्रकारास बांधकाम क्षेत्रामध्ये कॉन्क्रिट कॅन्सर या नावाने ओळखले जाते. या प्रकारामुळे बांधकाम व्यवसायामध्ये अब्जावधी रुपयांचे नुकसान होत असते. ते नुकसान या संसोधनामुळे टाळता येणे शक्य होणार आहे.