वेतानंतरचा दाह गायींच्या दुध निर्मिती प्रक्रियेत ठरतो महत्त्वाचा

वेतानंतरचा दाह गायींच्या दुध निर्मिती प्रक्रियेत ठरतो महत्त्वाचा

सूज, दाह किंवा वेदना म्हणटले की आपल्या मनात एक नकारात्मक भावना येते. मात्र कान्सास राज्य विद्यापीठातील संशोधकांना दुधाळ गाईंच्या पहिल्या वेतानंतर नैसर्गिकरीत्या होणारी वेदना किंवा दाह आश्चर्यकारकपणे उपयुक्त ठरत असल्याचे दिसून आले आहे. ही वेदना उशीरा झालेली प्रसुती आणि दुध येण्याचा कालावधीमधील अनेक गुंतागुंतीच्या प्रक्रियेसाठी कारणीभूत असल्याचे दिसून आले आहे.

गाईच्या वेतानंतर पहिल्या काही दिवसामध्ये आणि दुध येण्याची प्रक्रिया सुरू होण्याच्या टप्प्यावर दुधाळ गायींना काही प्रमाणात दाह होतो. तसेच याच टप्प्यावर अन्य काही विकृती, केटॉसिस आणि अधिक मेदयुक्त यकृतासारख्या काही रोगांचा प्रादुर्भाव दिसून येतो.
मात्र या दाहाची नेमकी भुमिका काय हे शोधण्याच्या उद्देशाने कान्सास, आयोवा आणि मिसिगन राज्य विद्यापीठातील संशोधकांसह संशोधन सुरू केले.
संशोधनाबाबत माहिती देताना प्राणी शास्त्र आणि औद्योगिक विभागातील संशोधक बॅरी ब्रॅडफोर्ड म्हणाले, की या अभ्यासामुळे वेदनाचा मार्ग तात्पुरत्या उन्सुलीन प्रतिरोधाला प्रोत्साहन देत असल्याचे समजले. त्यामुळे ग्लुकोजची साठवणूक दुध ग्रंथीमध्ये होते. मात्र वेदनेमुळे तयार होणारा इन्सुलीन प्रतिरोध काही वेळेला स्विकारार्ह असून रोगामुळे होणारी वेदनेपेक्षा चांगला असतो. अर्थात या अभ्यासामुळे वेदना आणि शरीरातील प्रक्रिया यांच्यातील संबंधांचा उलगडा होण्यास मदत होईल. उत्क्रांतीच्या प्रक्रियेत वेदनेची भुमिकाही स्पष्ट होऊ शकेल. अर्थात ही प्रक्रिया गाईंच्या इच्छेनुसार होत नाही. शरीराच्या गरजेनुसार हे बदल होतात. उत्क्रांतीमध्ये प्रतिकारक यंत्रणेतील वेदना आणि दाह यांचे स्थान आणि शरीरातील अन्य प्रक्रियांचा यांच्या संबंधी अधिक अभ्यास होण्याची आवश्यकता आहे.
हे संशोधन अमेरिकन जर्नल ऑफ फिजियालॉजी मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.

गृहितक आणि अभ्यासाचे निष्कर्ष
दाह कमी केल्यास काही चयापचयाच्या रोगांना प्रतिबंध कऱणे शक्य होईल या गृहितकानुसार अभ्यास करण्यात आला. त्यासाठी दाह कमी करणाऱ्या औषधांचा वेतानंतर पहिल्या सात दिवसामध्ये वापर केल्यास यकृताची मेदयुक्त सूज आणि दुध बनण्याच्या प्रक्रियेमध्ये आवश्यक ग्लुकोजचा पुरवठा वाढेल असा अंदाज होता.  हे औषध जनावरांना त्यांच्या पिण्याच्या पाण्यातून देण्यात आले. मात्र अपेक्षित निष्कर्ष मिळाले नाहीत. उलट कमी प्रमाणात होणारा दाह हा गायांच्या दुध देण्याच्या टप्प्यावरील महत्त्वाचा व आवश्यक भाग असल्याचे दिसून आले.
- यकृताचा दाह कमी करण्यासाठी दाह कमी करणारी औषधे दिल्यानंतर यकृतातील मेदाचे प्रमाण दुध देण्याच्या पहिला आठवड्यात वाढले.
- दाह कमी करणारे उपचारामुळे प्रौढ गाईंमधील ग्लाझ्मा ग्लुकोजचा घट्टपणा लक्षणीयरीत्या कमी झाला.
- या दोन्ही प्रक्रिया लवकर दुध देणाऱ्या गाईंमधील चयापचयाच्या रोगासाठी कारणीभूत असल्याचे दिसून आले.



कोट ः
वेतानंतर होणारा काही प्रमाणातील दाह हा शरीरासाठी एक प्रकारे गीअरसारखे कमा करतो. या प्रक्रियेमुळे शरीर दुध निर्मिती आणि प्रतिकारतेसाठी वेगाने कामाला लागते. त्यामुळे या दाहाला रोगाचे लक्षण मानण्याची आवश्यकता नाही. उलट हे गरजेचे आणि महत्त्वाचे आहे.
- बेरी ब्रॅडफोर्ड, संशोधक, कान्सास राज्य विद्यापीठ

जर्नल संदर्भ ः
Jaymelynn K Farney, Laman K Mamedova, Johann F Coetzee, Butch Kukanich, Lorraine M Sordillo, Sara K Stoakes, J. Ernest Minton, Larry C. Hollis, And Barry Joseph Bradford. Anti-inflammatory salicylate treatment alters the metabolic adaptations to lactation in dairy cattle. American Journal of Physiology: Regulatory, Integrative and Comparative Physiology, 2013 DOI: 10.%u200B1152/%u200Bajpregu.%u200B00152.%u200B201