मधूमेही रुग्णांसाठी एक चांगली बातमी

मधूमेही रुग्णांसाठी एक चांगली बातमी आहे. कृत्रीम स्वादूपिंड हे उपकरण विकसित करण्यात येत असून रोजच्या इन्सुलीनच्या इंजेक्शनच्या वेदनेपासून सुटका होणार आहे. हे उपकरण सातत्याने रक्तातील शर्करेवर लक्ष ठेवून स्वयंचलितपणे गरजेनुसार इन्सुलीनचा पुरवठा करणार आहे.
या पद्धतीमध्ये हा इन्सुलीन पंप शर्करेचे प्रमाण कमी झाल्यानंतर बंद होतो. या साठी तीन महिन्यापासून 247 रुग्णांवर अभ्यास करण्यात आला. सध्या अशा प्रकारचा एक पंप मिन्नेपोलिस येथील एका कंपनीमार्फत तयार करण्यात आला असून युरोपमध्ये विकला जातो. शरीरातील स्वादुपिंडाची नक्कल करत सातत्याने इन्सुलीनची पातळी योग्य तितकी ठेवण्याचा प्रयत्न करतो. ही कृत्रिम स्वादुपिंड तयार करण्याच्या दिशेने पहिले पाऊल असल्याचे संशोधक डॉ. रिचर्ड बेरगेनस्टाल यांनी सांगितले.

मधूमेह टाइप 1 ः या प्रकारच्या लोकांचा अभ्यास करण्यात आला आहे. या प्रकारच्या मधूमेहाचे निदान लहानपणी होते. त्यांचे शरीरात इन्सुलीन तयार होत नाही. 26 दशलक्ष अमेरिकनापैकी पाच टक्के लोकांना या प्रकारचा मधूमेह आहे.  लहान मुलामध्ये मधूमेह असल्यास पालकांच्या दृष्टीने रात्रदिवस काळजीचा विषय असतो.
मधूमेह टाइप 2 ः सामान्य प्रकारचा मधूमेह असून, त्याचा संबंध स्थौल्याशी आहे. सध्या या दोन्ही प्रकारच्या मधूमेहींना इन्सुलीन सातत्याने घ्यावे लागते. त्यासाठी इंजेक्शनचा वापर केला जातो. काही लोकांना दिवसातून अनेक वेळा इन्सुलीन घ्यावे लागते. या मध्ये रुग्णाला सातत्याने रक्तातील शर्केरवर लक्ष ठेवावे लागते. तसेच इन्सुलीनचे प्रमाण अधिक झाल्यास रात्रीमध्ये शर्करेची पातळी एकदम कमी होऊ शकते. रूग्ण कोमामध्ये जाण्याची शक्यता असते. काहीवेळा मृत्यूही ओढवू शकतो.
असा झाला अभ्यास

- या अभ्यासामध्ये रूग्णांना रक्तातील शर्करेवर लक्ष ठेवण्यासाठी संवेदक बसवले होते. त्यापैकी अर्ध्या लोकांना नेहमीची इन्सुलीन पंप आणि अन्य लोकांना नव्या प्रकारच्या पंपाचा वापर केला होता. तीन महिन्यानंतर या रूग्णांमधील कमी साखर होण्याचे प्रमाण घटले होते. तसेच आत्यंतिक कमी शर्करा होण्याची एकही घटना घडली नाही. नेहमीचा पंप वापरणाऱ्या गटामध्ये अशा चार घटना घडल्या.
- सिएटल येथील वॉशिंग्टन विद्यापीठातील डॉ. इर्ल हिरश म्हणाले की, स्वयंनिर्भर तज्ज्ञ असेच या पंपाचे वर्णन करावे लागेल.
- त्यानंतर पुढचा टप्पा होता, शर्करा कमी झाल्यानंतर पंप बंद होण्याचा. त्यातही हा पंप यशस्वी ठरला. त्यामुळे कृत्रिम स्वादुपिंड तयार करण्याच्या दिशेने हे महत्त्वाचे पाऊल मानले पाहिजे, असे मत दक्षिण कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील डॉ. ऍन पीटर्स यांनी मांडले.


स्पिअर्स मलिस वय 34 यांची साखर आढवड्यातून आठ ते दहा वेळा कमी होत असे, त्यामुळे रात्री जाग येम्यासाठी अक्षरशः गजर लावून उठून खात्री करावी लागे. शर्करेचे प्रमाम तपसाण्याच्या या कामामुळे रात्रीची झोप चांगल्या प्रकार होत नसे. त्यांना या प्रयोगादरम्यान लावण्यात आलेल्या पंपाचा फायदा झाला. शर्करा कमी झाल्यानंतर आपोआप इन्सुलीनचा वापर थांबवण्यात आला. रात्रीची झोप चांगल्या प्रकारे मिळू शकली.