बबून माकडे स्पेलींग परीक्षेत झाली पास

सर्व मुलांच्या परीक्षा होऊन त्यांच्या शांळांना सुट्टी लागली आहे. ते आता निकालाची वाट पाहत आहेत. त्याचवेळी एक निकाल आला आहे, तो म्हणजे बबून माकडांचा. या माकडांना कोणतीही भाषा येत नसतानाही स्पेलींगच्या परीक्षेत अर्थपुर्ण शब्दांच्या गर्दीतून अर्थ नसलेले शब्द वेगळे करणे शक्य असल्याचे नाॅटिंगहॅम विद्यापीठातील ग्रॅहम राॅलिंगसन यांनी विद्यावाचस्पती (पीएचडी) साठी केलेल्या संशोधनात आढळून आले आहे.
भाषा तयार होत असताना त्यामध्ये शब्दातील अक्षरांच्या जागा ठरलेल्या असतात. शब्द लक्षात ठेवण्याच्या प्रत्येकांच्या तऱ्हाही वेगवेगळ्या असतात. काहीजण शब्दांच्या कडेची अक्षरे लक्षात ठेवतात, मात्र मधील अक्षरांबाबत त्यांचा गोंधळ उडतो.  अर्थपुर्ण शब्दातील अक्षरांचे स्थान ओळखणे हे केवळ मानवी मेंदूला शक्य असल्याचे मानले जात होते. मात्र आता त्यावर अधिक संशोधनाची गरज पुढे आली आहे.

भाषेचे ज्ञान नसेल, तर ...काला अक्षर भैंस बराबर

माणसांच्या बाबतीतही जर भाषेचे ज्ञान नसेल, तर अक्षरे म्हणजे हिंदीतील म्हणीप्रमाणे काला अक्षर भैंस बराबर अशीच स्थिती असते. नाॅटिंगहॅम विद्यापीठातील संशोधकांना बबून जातीच्या माकडांना इंग्रजी भाषेतील शब्द आणि अर्थ नसलेले शब्द यांच्या तील फरक ओळखण्यास शिकवले. त्यानंतर त्या भाषेविषयी काही ज्ञान नसलेल्या या माकडांनी अर्थ नसलेले शब्द वेगळे काढले. यामुळे नवीनच निष्कर्ष समोर आले आहेत.  मानवी मेंदू लिखित शब्द किंवा ऐकलेले शब्द याबाबत पुर्वीच्या अनुभवावर विसंबून राहत नाही. मेंदूमध्ये पर्यावरणातील पदार्थ ओळखण्यासाठी वेगळी यंत्रणा असली पाहिजे.

फ्रान्स येथील एक्स- मार्सिले विद्यापीठातीलजोनाथन ग्रेगर आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी सहा अक्षरी शब्दापासून चार अक्षरी शब्द वेगळे करण्याचे प्रशिक्षण बबून माकडांना दिले आहे. प्रत्येक बरोबर उत्तरासाठी गहूच्या खाद्याचे बक्षिस देऊन केवळ दिड महिन्याच्या कालावधीत ही माकडे सुमारे 308 इंग्रजी खरे शब्द खोट्या शब्दापासून वेगळे करतात. त्यांच्या बरोबर उत्तराचे प्रमाण हे 75 टक्के आहे. हे संशोधन 13 एप्रिलच्या सायन्स या संशोधनपत्रिकेत प्रकाशित करण्यात आले आहे.

संशोधनातील महत्त्वाचे
- माकडांना या शब्दाचे अर्थ माहीत नाहीत. ते फक्त अक्षरांचे पॅटर्न वेगळे करू शकतात.
- ज्यावेळी अर्थहिन शब्द आणि अर्थपुर्ण शब्द यांच्यातील फरक नगण्य असे, त्यावेळी माकडाच्या चुकिचे प्रमाणही अधिक दिसून येते.
- भाषेच्या प्रक्रियेबाबात अभ्यास करणाऱ्या लंडन विद्यापीठातील राॅयल हाॅलोवे यांनी माकडांचे हे वर्तन वैशिष्टपुर्ण असल्याचे नमुद करून सांगितले, की केवळ दिसण्याच्या फरकावरून शब्दातील फरक ओळखणे अवघड असते. शब्दाचे उच्चारावर अनेक वेळा अर्थासाठी अवलंबले जाते. मात्र या संशोधनावरून उच्चाराचे केवळ साह्य होत असून ते गरजेचे असेलच असे नाही, हे पुढे आले आहे.