हवेचे नमुने घेण्यासाठी लहान सेन्सर विकसित

---
उपग्रहासोबतच वातावरणाची माहिती मिळवण्यासाठी ठरतील उपयुक्त, 
अत्यंत लहान आकार, कमी वजन, स्वस्त, स्वयंचलित एअर सॅम्पलर प्रारुप
-----
वातावरणातील बाष्प आणि अन्य माहिती गोळा करण्यासाठी सेन्सरचा वापर केला जातो. देशभरातील माहिती अचूकपणे गोळा करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात सेन्सर आवश्यक असतात. मात्र सेन्सरची किंमत आणि त्यांचा मोठा आकार यामुळे त्यांची संख्या वाढवणे आर्थिकदृष्ट्या शक्य होत नाही. पर्यायाने अचूक माहिती उपलब्ध होण्यामध्ये अडचण येते. मात्र आता अगदी लहान आकाराचे सेन्सर ( एअर सॅम्पलर) विकसित झाले आहेत. त्यांचा वापर केल्या संगणकिय प्रारूपांचा वापर करून हवामानातील बदलांविषयी अधिक माहिती गोळा करणे शक्य होणार आहे. हे संशोधन अमेरिकन भौतिकशास्त्र संस्थेच्या रिव्ह्युव्ह आॅफ सायंटिपिक इंनस्ट्रूमेंटस या संशोधनपत्रिकेमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.


...असे असतात हे सॅम्पलर
 सॅण्डिया राष्ट्रीय प्रयोगशाळेतील संशोधक राॅन मॅन्जिनेल यांनी संशोधनाबाबत माहिती देताना सांगितले की, प्रक्षेत्रातील बाष्प आणि अन्य माहिती नोंदवण्यासाठी कानामध्ये घालण्याच्या  इअर प्लगइतके लहान आणि स्वस्त साधन विकसित करण्यात आले आहे. या सॅम्पलरमध्ये नमुने गोळा करण्यासाठी छोटा चेंबर असून सुक्ष्म अशा व्हाॅल्वच्या साह्याने वेगळा केलेला असतो. त्यामुळे सोल्डरिंगसाठी वापरल्या जाणाऱ्या धातूप्रमाणे अॅलाॅय वापरलेले असते. जेव्हा तापमान वाढते, हे अॅलाॅय वितळते आणि वाहून आत जाण्यासाठी ठेवण्यात आलेल्या छिद्राचे तोंड बंद करते. पुन्हा  थंड हवा लागली असता, पुन्हा घट्ट होऊन आतमध्ये गेलेली हवा सीलबंद करते. त्यामुळे हवेचा नमुना गोळा करण्यासाठी हे तंत्र अत्यंत सोपे, स्वस्त आणि अचूक आहे.
कोणत्याही प्रकारच्या माहितीचे विश्लेषण करण्यासाठी मिळवण्यात आलेले नमुनेम महत्त्वाचे असतात. त्यामध्ये अन्य घटक मिसळले गेल्यास त्यांचे निष्कर्ष चूकिचे निघण्याचा संभव असतो. विशेषत हवा आणि वायूच्या नमुन्याच्या बाबतीत ही काऴजी घेणे आवश्यक असते.
सॅण्डिया फेज चेंज मायक्रो व्हाॅल्ह सेन्सर या नावाने ओळखले जाणारे हे सेन्सर वजनाला हलके, स्वस्त, कठीण आणि वापरणे व बांधणी करण्यास सोपे असे आहेत. अलास्का येथील प्रयोगसाळेमध्ये वातावरणातील नमुने गोळा करण्यासाठी बलूनच्या साह्याने यांचा वापर करण्यात येत आहे. उपग्रहाच्या मिळवण्यात येत असलेल्या माहितीसोबतच हवेचे नमुने व त्यांचे विश्लेषण केल्याने अधिक अचूक माहिती मिळवणे शक्य होणार आहे.

-------
सध्या वापरली जाणारी जुनी पद्धती
 सध्या ही माहिती मिळवण्यासाठी नासा आणि  राष्ट्रीय सागरी आणि वातावरणीय प्रशासन (एनओएए ) पारंपरिक व्हाल्व्हयुक्त साध्या फ्लास्कचा वापर करतात. योग्य त्या उंचीवर गेल्यानंतर हे प्लास्क उघडून लगेच बंद केले जातात.  हे साधारणपणे अर्ध्या लीटर आकाराचे असून व्हाल्व्हसह त्यांचे वजनही अधिक होते.


फोटो ओळी- सॅण्डिया सॅम्पलरस. अत्यंत अचूक वातावरणीय माहिती गोळा करण्यासाठी मायक्रो व्हाॅल्ह आणि सोल्डरींग कनेक्टरचा वापर केलेले सॅम्पलर उपयुक्त ठरणार आहेत. ( स्रोत- सॅण्डिया राष्ट्रीय प्रयोगशाळा)

जर्नल संदर्भ-
Ronald P. Manginell, Matthew W. Moorman, Jerome A. Rejent, Paul T. Vianco, Mark J. Grazier, Brian D. Wroblewski, Curtis D. Mowry, Komandoor E. Achyuthan. Invited Article: A materials investigation of a phase-change micro-valve for greenhouse gas collection and other potential applications. Review of Scientific Instruments, 2012; 83 (3): 031301 DOI: