अरम कुलातील वनस्पती आणि स्करब कीटकाबाबत झाले झुरीच विद्यापीठात संशोधन
-
फुलांचे विविध रंग, आकार आणि गंध यामुळे त्याकडे विविध प्रकारचे कीटक आकर्षित होतात. कीटकांमुळे फुलातील परागाचे एक झाडापासून दुसऱ्या झाडापर्यंत वहन होते. त्यामुळे कीटक आणि वनस्पती या दोघाचाही फायदा होत असल्याने दोघामध्ये मोठ्या प्रमाणात सामजस्य असल्याचे संशोधकांचे मत होते. मात्र झुरीच विद्यापीठातील जीवशास्त्रज्ञांनी अरम कुळातील फुलांमधील वासाचे आणि कीटकांच्या उत्क्रांतीमध्ये कोणतेही सामजस्य नसल्याचे समोर आले आहे.
बागेमधील फुलांवर येणाऱ्या माशा, पतंग, फुलपाखरे, मधमाश्याची ठिकाणे ठरलेली असतात. ती विशिष्ट प्रकारच्या फुलांना त्यांच्या वासामुळे , आकारामुळे, रंगामुळे प्राधान्य देत असतात. आतापर्यंत संशोधक असे मानत होते, की फुलांचा वास आणि कीटकांची आवड ही दोघांच्या एकत्रीत उत्क्रांतीचा एक भाग आहे. झुरीच विद्यापीठातील जीवशास्त्रज्ञ फ्लोरीयन स्चिस्टील यांनी अरम (arum family) कुळातील वनस्पती व त्यांवर परागीकरण करणाऱ्या स्कारब या कीटकांबाबत संशोधन केले आहे. त्यांना या कीटकामध्ये वनस्पतीशी संपर्क करण्यासाठी विविध रासायनिक गंधयुक्त घटक असल्याचे आढळले आहे. या कीटकामध्ये प्राचीन काळापासून हे घटक अस्तित्वात असल्याचेही त्यांच्या जनुकीय नमुन्याच्या चाचणीमधून समोर आले आहे. आजच्या कीटकाप्रमाणे हे कीटक अरम कुळातील वनस्पतीचे परागीकरण करत नव्हते. तर आजपासून 40 दशलक्ष वर्षापुल्री नामशेष झालेले अन्य एक कीटक जाती या फुलामध्ये पारगीकरण करण्याचे काम करत होती. त्यानंतरच्या उत्क्रांतीमध्ये अरम कुलातील वनस्पतींनी अधिक कार्यक्षमपणे पारगीकरण करण्यासाठी स्करब कीटकांना आकर्षित करण्यासाठी आवश्यक रासायनिक गंध विकसित केल्याचे आढळून आले आहे.
हे संशोधन इव्हाल्युशन या संशोधनपत्रिकेमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.
----
 |
| अमोरफोफलास कोनजॅक (Amorphophallus konjac) रम कुलातील वनस्पती त्यांच्या तीव्र वासासाठी प्रसिद्ध आहेत. |
 |
| ग्रीन स्क्रब बीटल, तीव्र वासाकडे आकर्षित होतात. |
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा